PALIO PYLI (γενικά)

.........η ανάπτυξη του μυκηναϊκού πολιτισμού (1600 – 1150 π.Χ.) συναντάται και στην Κω. Ο εντοπισμός μυκηναϊκού οικισμού μέσα στην πόλη, οι νεκροπόλεις της Λαγκάδας και του Ελαιώνα, αλλά και μια καλοδιατηρημένη γραμμή Κυκλώπειων τειχών και λειψάνων της μυκηναϊκής περιόδου στα ΒΔ και ΝΑ του Παλιού Πυλιού από τους R. Hop – Simpson και J.F. Lazenby είναι ενδεικτικά της ανάπτυξης αυτής των Αχαιών που πιθανόν να εισέβαλλαν στο νησί το 14ο αιώνα π.Χ. Στη συνέχεια, γύρω στο 1.100 π.Χ., εγκαθίστανται και εδώ οι Δωριείς, φέρνοντας μαζί τους τη χρήση του σιδήρου. Η ζωή των κατοίκων οργανώθηκε σύμφωνα με το δωρικό πρότυπο, διατηρώντας τη θρησκεία, τα ήθη και έθιμα, αλλά και τη γλώσσα και την πολιτική οργάνωση.
Με την περιοχή του σημερινού δήμου Δικαίου, που στη σελίδα μας παρουσιάζουμε, πέρα από τον αρχαίο δήμο Φυξιωτών, συνδέεται και ο δήμος των Αλεντίων και Πελητών, που είχε δύο συνοικισμούς, τον Άλεντα και την Πέλη. Η Πέλη είναι ονομασία που αποδίδεται στο Παλαιό Pyli, όπου υπήρχαν δύο ναοί: του Σεβαστού Διός του Στρατίου και της Δήμητρας, προς τιμήν της οποίας οι κάτοικοι γιόρταζαν τα “Θαλύσια”, ύστερα από κάθε συγκομιδή των καρπών.
Στα τέλη του 11ου αιώνα η Κως θα δεχτεί την άφιξη του Όσιου Χριστόδουλου, που έγινε ηγούμενος στη μονή του Στύλου στο όρος Λάτρος, κοντά στη Μίλητο, κατέφυγε στη Στρόβιλο, πέρασε στην Κω, όπου ίδρυσε στο Παλιό Pyli τη μονή της “Παναγίας των Καστριανών”, και κατέληξε στην Πάτμο, όπου ίδρυσε το 1088 την περίφημη μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου.
Το Κάστρο και οικισμός του βρίσκεται νοτιοανατολικά του χωριού Pyli, σε απόσταση τριών περίπου χιλιομέτρων απ’ αυτό, χτισμένο σε απόκρημνο λόφο που αποτελεί το δυτικό μέρος της οροσειράς του Dikaios. Ο μεσαιωνικός οικισμός είναι ερειπωμένος και εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους του μεταξύ των ετών 1810 και 1830 μετά από επιδημία που τους αποδεκάτισε. Οι οικίες προστατεύονταν από μεσαιωνικό φρούριο του οποίου διατηρούνται ερείπια στην κορυφή απόκρημνου, φύσει οχυρού υψώματος. Το κάστρο πιθανότατα χτίστηκε στη θέση αρχαιότερου. Το κάστρο αυτό υπήρξε πολλές φορές σωτήριο για τους κατοίκους της Κω.